Afbeelding
We krijgen helaas toch gewoon Alzheimer
Door: Louise Cornelis
‘Nieuws: Schrijven op jonge leeftijd helpt tegen Alzheimer’ kopt Schrijven Online eind augustus. Wauw, dat is goed nieuws voor onze beroepsgroep! En komt er nu een Postbus-51-campagne om heel Nederland jong aan het schrijven te krijgen? Dat lijkt een uiterst effectieve maatregel, gezien de verwachte toename van de ziekte van Alzheimer in de komende decennia.
Oud nieuws
Verwachtingsvol lees ik verder, maar kom van een koude kermis thuis. Het artikeltje is warrig over de vraag of het gaat om taalvaardigheid, of om het geproduceerde volume aan tekst. Ook niet duidelijk is op welke leeftijd je dan zou moeten schrijven. Gelukkig staat er een link onder. Naar het originele persbericht? Maar nee, helaas, de URL komt uit bij een al jaren niet meer onderhouden, algemene website van de nun study, een groot en langlopend wetenschappelijk onderzoek naar veroudering in het algemeen en dementie in het bijzonder, dat wordt uitgevoerd bij enkele nonnenkloosters in de VS. Ik mail Schrijven Online dat de link niet de gehoopte achtergrondinformatie geeft en dus waarschijnlijk niet klopt. Als antwoord krijg ik een andere link, en die verschijnt nu ook onder het nieuwsbericht op de site. Dit keer gaat het om een artikel uit 1997. Het is dus zeker geen nieuws. Nee, dat geeft de redactie toe, het ‘kwam zo op’.
Ideeëndichtheid
Een paar dagen later krijg ik het artikel te pakken. Het is een casusbeschrijving van een non die scherp en helder bleef tot haar dood – en daarna bleek uit de autopsie dat haar hersenen toch alle kenmerken van Alzheimer vertoonden. Interessant, maar over schrijven gaat het niet. Ik plaats er iets over op mijn eigen weblog, en krijg dan van twee kanten de suggestie aangereikt dat het mogelijk gaat om het onderzoek van David Snowdon, ook uit de nun study, gepubliceerd in 1996 en 2000 – nog steeds geen nieuws dus, maar dit keer is er wel een link met schrijven. Bij hun intredes schreven de nonnen, gemiddeld 22 jaar oud, een autobiografie, die in het klooster is bewaard en gemiddeld 58 jaar later door de onderzoekers is geanalyseerd. De grammaticale en vooral de inhoudelijke complexiteit van die tekst blijkt een goede voorspeller voor het later al dan niet ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer: hoe hoger de idea density in de autobiografie, des te kleiner de kans dat de non dement werd.
Kwetsbare hersenen de oorzaak?
Het verband tussen de ideeëndichtheid en de kans op dementie is duidelijk, maar niet geheel verklaarbaar. Waarschijnlijk is de lage ideeëndichtheid op jonge leeftijd een signaal van niet helemaal goed ontwikkelde neurologische en/of cognitieve functies en maakt diezelfde gebrekkige ontwikkeling de hersenen later kwetsbaarder, gevoeliger voor de ziekte van Alzheimer. In ieder geval is er geen grond om te concluderen dat het schrijven preventief heeft gewerkt. Wat kunnen we wel concluderen? Twee spijtige dingen: wij tekstschrijvers kunnen ook gewoon dement worden. En het stukje op Schrijven Online is slordige journalistiek.
Links naar alle artikelen staan op http://www.lhcornelis.nl/weblog/?p=980
