Een toegankelijke tekst voor blinde en slechtziende mensen

Een groot deel van de informatie die we vandaag de dag krijgen, bevindt zich online. Je leest de krant op je telefoon, krijgt updates van de Facebookapp en je maakt zakelijke connecties op LinkedIn. Iedereen heeft recht op informatie, maar deze is niet voor iedereen even toegankelijk. Lezen is een uitdaging voor slechtziende mensen. Gelukkig zijn er manieren om de content die we delen toegankelijker en inclusiever te maken.

‘Leuke’ lettertypes

Als tekstschrijver wil je het liefst dat je tekst voor veel mensen leesbaar en begrijpelijk is, maar ook dat het opvalt. Sommige tekstschrijvers gebruiken daar, met name op sociale media, ‘leuke’ lettertypes of emoji’s voor. Voor sommige mensen zijn deze lettertypes echter helemaal niet zo leuk. Tekstschrijver en ervaringsdeskundige Marrit Postma schrijft in haar blog Woordprikkels over lettertypes die niet goed leesbaar zijn voor blinden en slechtzienden. Hieronder lees je enkele tips om je tekst toegankelijk te maken en houden, ook voor blinde of slechtziende mensen.

Tekst-naar-spraaksoftware

Gelukkig zijn er verschillende hulpmiddelen om blinde en slechtziende mensen te helpen.  Voor slechtziende mensen is er bijvoorbeeld de optie om meer contrast in je scherm te krijgen, of grotere letters. Daarnaast is er software die tekst ‘vertaalt’ naar spraak. Zo kan de tekst worden gehoord, net als een luisterboek. Dit zorgt ervoor dat ook blinde en slechtziende mensen kunnen meedoen met sociale media.

‘Leuke’ lettertypes

Het probleem met eerdergenoemde lettertypes is dat deze door de voorleessoftware vaak niet worden herkend als tekst, maar als afbeelding. Hierdoor wordt het leuke lettertype door de software als witregel bestempeld, waardoor de gebruiker de informatie die er in staat niet meekrijgt. Het kan dus wel geinig zijn om je tekst in een apart lettertype te converteren om meer op te vallen, maar dit is niet behulpzaam voor blinde of slechtziende mensen.

Namen

Postma geeft aan dat er op Facebook en LinkedIn ook gebruikers voorkomen die hun naam converteren naar andere lettertypes dan de standaard. In dat geval krijgt de lezer die het via tekst-naar-spraaksoftware leest helemaal niet mee wie het is die de bijdrage deelt. Onhandig, wanneer je graag nieuwe medewerkers wil zoeken, of contacten wil leggen. Overigens werken zoekmachines en SEO op dezelfde manier als tekst-naar-spraaksoftware, dus als je gevonden wil worden kun je je naam het beste niet in een ‘leuk’ lettertype doen.

Alt-tekst

Soms zegt een beeld meer dan duizend woorden, maar niet als je blind of slechtziend bent. Daarom is het belangrijk dat je bij de afbeeldingen in je content een goede alt-tekst schrijft. De alt-tekst is alternatieve tekst die zichtbaar wordt wanneer de afbeelding stuk is, of niet laadt, maar de alt-tekst wordt ook voorgelezen door tekst-naar-spraaksoftware. Het is dus wel belangrijk om een accurate alt-tekst te schrijven. Overdrijf echter niet, niemand zit te wachten op een ellenlange beschrijving tot in de kleinste details. Beter kun je stilstaan bij wat de hoofdboodschap van de afbeelding is. Welke informatie een lezer alleen aan de afbeelding zou kunnen herleiden. Is het puur een decoratieve afbeelding? Dan is de alt-tekst niet heel belangrijk.

Instagram

Instagram is ondertussen meer dan een visueel medium. Voornamelijk onder jongeren is het platform populairder dan Facebook. Het is allang niet meer een plek om je persoonlijke foto’s te delen, maar een bron van informatie over van alles en nog wat. Dat maakt het voor mensen met een visuele beperking een ingewikkeld medium. Toch zijn er manieren om ze een stuk op weg te helpen. Als je een post maakt op Instagram krijg je na de fotobewerkingsopties de mogelijkheid om een bijschrift te maken, op deze pagina staan ‘geavanceerde instellingen’. Hier staat dat de alt-tekst zelf door Instagram wordt gegenereerd, maar dat gebeurt door AI. Voor de beste representatie van je afbeelding kun je zelf het beste een kleine beschrijving maken. Ook kun je in de beschrijving van je foto extra informatie kwijt. Hier kun je ook een korte beschrijving doen van wat er op de afbeelding te zien is.

Emoji’s

Emoji’s vonden hun weg in onze WhatsApp-gesprekken, maar tegenwoordig ook op Facebook en LinkedIn. Natuurlijk zijn emoji’s een prima manier om wat meer snelheid of gevoel in je korte bericht te stoppen, maar ze werken nog niet zo goed voor tekst-naar-spraaksoftware. Een hartje wordt bijvoorbeeld door de software opgelezen als ‘rood hart’. Volgens Postma is het best vervelend – en het gebeurt – als mensen talloze emoji’s achter elkaar zetten. Het kan dan best interessant zijn, ironisch genoeg, hoe emotieloos een opstapeling van – gezicht met hartvormige ogen – gezicht met hartvormige ogen – gezicht met hartvormige ogen – wordt.

Wat dan wel?

Heel simpel: gebruik gewoon de tekst die standaard op het medium wordt gebruikt. De tekst-naar-spraaksoftware heeft geen probleem met de standaardfonts die er worden gebruikt op de sociale media. Daarnaast kan het geen kwaad om bij het schrijven en delen van je content in je achterhoofd te houden hoe je tekst zou lezen wanneer het door tekst-naar-spraaksoftware gelezen zou moeten worden; het kost maar een beetje inlevingsvermogen, en maakt het internet een fijnere plek voor iedereen!

Bronnen: Marrit Postma van Woordprikkels en Veroniiica.