Afbeelding
Wat is het verschil tussen een pleonasme en een tautologie?
Is ‘rood bloed’ een tautologie of een pleonasme? In de kern hebben een tautologie en een pleonasme een belangrijke overeenkomst. Bij beide is er namelijk sprake van dat woorden dubbelop zijn. Wat is dan het verschil tussen deze twee stijlfouten?
Wat is een pleonasme?
Een pleonasme houdt in dat je een bijvoeglijke bepaling bij een hoofdwoord gebruikt, die eigenlijk al al in het hoofdwoord besloten ligt. Er is dan sprake van twee verschillende woordsoorten, zoals een bijvoeglijk naamwoord en een zelfstandig naamwoord, die hetzelfde uitdrukken. Een voorbeeld is ‘witte sneeuw’ of ‘een stekelige egel’. Sneeuw is namelijk altijd wit en egels zijn per definitie stekelig. Dit stijlfiguur kun je verbeteren door de bepaling te schrappen.
Wat is een tautologie?
Bij een tautologie is er ook sprake van dat je iets meerdere keren zegt, maar dan met meerdere woorden van dezelfde woordsoort. Dit kunnen bijvoorbeeld twee zelfstandig naamwoorden of twee bijvoeglijk naamwoorden zijn. Een voorbeeld is ‘enkel en alleen’ of ‘voor eeuwig en altijd’. Beide woorden drukken hetzelfde uit, dus is het niet nodig om ze allebei te gebruiken. Dit stijlfiguur kun je verbeteren door een van de twee woorden weg te laten.
Is een pleonasme of tautologie altijd fout?
Hoewel zowel een pleonasme als een tautologie als stijlfout wordt beschouwd, zijn deze ‘stijlfouten’ niet per definitie fout. Veel schrijvers gebruiken pleonasmen en tautologieën namelijk als stijlfiguur en doen dit dus bewust. Een pleonasme of tautologie is bijvoorbeeld geschikt om ergens extra nadruk op te leggen, zoals dat ‘voor eeuwig en altijd’ meer benadrukt dat iets voor altijd zal duren dan enkel ‘voor altijd’.
Bronnen
Als tekstschrijver of communicatieprofessional op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen?
Dan is Tekstblad jouw lijfblad. Want Tekstblad is hét tijdschrift over tekst en communicatie. Van de speeches van Mark Rutte en de nieuwste inzichten in SEO tot de joviale toon waarop bedrijven als Etos en IKEA klanten aanspreken. En het blad wordt gemaakt door communicatiewetenschappers, schrijftrainers en tekstschrijvers. Kortom, onmisbaar voor iedere communicatieprofessional en tekstschrijver.
Eerste jaar meer dan 50% introductiekorting èn een welkomstcadeau bij een abonnement!
