Afbeelding

Typmachine

Wat is het effect van verkleinwoorden in je tekst?

In de Nederlandse taal kun je bijna alles verkleinen. Maar je hebt vast ook wel eens gedacht: laat ik hier geen verkleinwoord gebruiken, want dat klinkt onprofessioneel. Welk effect kunnen verkleinwoorden hebben in je tekst?

Denotatie en connotatie

Een verkleinwoord kan een denotatie of een connotatie hebben. Denotatie heeft te maken met de letterlijke betekenis van een woord. Soms gebruik je een verkleinwoord gewoon omdat het handig is en niet om een bepaald gevoel mee te geven. Hier een voorbeeld: je noemt een kleine boom een boompje. In veel gevallen hebben verkleinwoorden een connotatie. Dit betekent dat er een bepaalde associatie (vaak een gevoel) aan het verkleinwoord wordt meegegeven. Hier een voorbeeld: met zijn tweetjes hebben we er een gezellig avondje van gemaakt. 

Gezelligheid

De zin hierboven is een voorbeeld van de connotatie van gezelligheid. Want stel er zou dit staan: met zijn tweeën hebben we er een gezellige avond van gemaakt. Dat klinkt toch als een stuk minder gezellige avond dan eerst. Het verkleinen van een woord kan voor een bepaalde mate van intimiteit en huiselijkheid zorgen. Als je dus een gezellige sfeer wilt overbrengen is verkleinen een goede manier.

Eufemisme

Stel je schrijft een heel zwaar artikel, maar je wilt het toch op de één of andere manier wat luchtiger laten klinken, dan kan de connotatie van eufemisme een goede manier zijn. Je kunt de dingen minder erg doen lijken door een verkleining te gebruiken. Stel je zegt: die jongen heeft een griepje. Dan laat je het doen lijken alsof het allemaal niet zo erg is. Alsof de jongen niet zo ziek is. 

Neerbuigendheid

Ook kun je door een woord te verkleinen iets een neerbuigende of denigrerende connotatie meegeven. Je kan iets dus heel onbenullig of onbelangrijk laten overkomen met een verkleinwoord als je dat wilt. Als jij zegt ik heb er een uurtje aan gewerkt, lijkt het net alsof je dus heel weinig tijd in hebt gestopt. Als jij zegt ik heb er een uur aan besteed, dan klinkt het ineens alsof je er eigenlijk best lang over hebt gedaan. 

In je tekst

Wil je dus iets doen met verkleinwoorden in je tekst denk dan goed na over het effect wat het woord met zich mee kan brengen. Je kunt het gebruiken om je tekst op te leuken en lichter te maken, maar je moet wel goed in je hoofd houden dat de lezer het misschien niet opvat zoals jij het bedoeld had. We noemden al dat verkleinwoorden een tekst onprofessioneel kunnen maken. Dat klopt ook. Gebruik daarom in zakelijke teksten alleen verkleinwoorden als denotatie. Een connotatie zal je tekst afzwakken en je autoriteit wellicht verkleinen. 

Bron: Universiteit van Amsterdam, Djuzz