'Zevenvinker', of toch 'granaatcamera'? De shortlist van de Van Dale Woord van het Jaar 2022

In Nederland en Vlaanderen kan men tot en met 19 december stemmen op het Van Dale Woord van het Jaar 2022. Het hele jaar mochten er woorden ingestuurd worden, waar Van Dale een shortlist van tien van heeft gemaakt. De Nederlandse en de Vlaamse lijst verschillen licht. Onder de stemmers op het Woord van het Jaar 2022 worden vijf edities van de Dikke Van Dale verloot. Stemmen kan hier voor de Nederlandse lijst, en hier voor de Vlaamse.

Woorden op beide lijsten

De lijsten voor Nederland en Vlaanderen zijn voor de helft hetzelfde. Hieronder lichten we de alle woorden uit, maar we beginnen met de woorden die voor beide lijsten hetzelfde zijn. Net zoals het Nederlands taalgebied landsgrenzen overstijgt, zo overstijgen deze woorden ook de nationale kwesties. Het gaat bijvoorbeeld over de alom gestegen prijzen voor boodschappen en brandstof, het klimaat, TikTok en het drogeren van mensen met een naald. Lees gauw verder:

Boektokken

Het TikTokken over boeken, om zo het lezen te bevorderen.

Emojibaby

Een foto op sociale media van een baby of kind, waar uit privacy-overwegingen een emoji over het gezicht is geplaatst.

Energietoerisme

Mensen die in de winter op vakantie gaan naar een warm land, om zodoende een hoge energierekening te ontlopen.

Klimaatklever

Een klimaatactivist die zichzelf uit protest met lijm vastplakt aan een kunstwerk of ander object van symbolische waarde, met als doel te choqueren en zo aandacht op te eisen voor de klimaatcrisis.

Needlespiking

Het zonder toestemming stiekem toedienen van een injectie bij een ander, met de intentie om deze persoon te drogeren. Dit komt van de Engelse uitdrukking to spike someone’s drink. Dit betekent ‘iets in iemands drankje doen met de intentie om iemand te drogeren’.

Nederlandse Woorden van het Jaar 2022

Taal is een spiegel van de maatschappij, en deze lijst houdt ons zo dus een flinke spiegel voor. De woorden van dit jaar gaan over inflatie, CO-2-uitstootvermindering, de oorlog in Oekraïne en privilége.

Bofbelasting

Extra belasting die achteraf geheven wordt op onverwacht grote bedrijfswinst, met name als deze winst niet komt door de normale bedrijfsvoering, maar van een onverwachte geopolitieke of maatschappelijke ontwikkeling.

Prijzenpijn

De last die consumenten ondervinden van het stijgen van prijzen.

Spijtgezin

Een gezin dat spijt heeft van het onderdak bieden aan (Oekraïense) vluchtelingen.

Stopbonus

Overheidsbonus voor de eigenaar van een bedrijf dat stopt met sterk vervuilende activiteiten.

Zevenvinker

Een persoon die voldoet aan de ‘zeven vinkjes’, zeven kenmerken: man, wit, hetero, minstens één hoogopgeleide ouder, minstens één in Nederland geboren ouder, een vwo-diploma en een diploma van de universiteit. Deze personen zouden door deze kenmerken automatisch maatschappelijk bevoordeeld zijn, zo luidt deze opvatting, die op kritiek kwam te staan in de media.

Vlaamse Woorden van het Jaar 2022

De Vlaamse Woorden van het Jaar 2022 gaan deels over mondiale gebeurtenissen, maar toch zit er een aantal woorden tussen dat de lokale aard van Vlaanderen doet doorschemeren. Zo gaat het over het afschrikken van drugskartels, en een constructie waarbij je je huis al wel koopt, maar nog niet de grond eronder.

Concentratiecrisis

De afname van de concentratieboog doordat men constant wordt afgeleid door smartphones of anderen.

Granaatcamera

Een grote en opvallende camera, bedoeld om aanslagplegers (met bijvoorbeeld handgranaten) af te schrikken.

Juicekanaal

Een account op sociale media waarop ongeverifieerde achterklap op wordt doorgeplaatst.

Kamikazedrone

Een drone die in oorlogssituaties wordt gebruikt. Deze explodeert bij contact met het beoogde doelwit.Dit jaar bekend geworden doordat deze worden ingezet in de oorlog in Oekraïne.

Splitskopen

Een bouwmethode waarbij de kopers eerst een huis kopen, en daarna pas de grond die eronder ligt. Een ongebruikelijke methode die in Vlaanderen afgelopen jaar in het nieuws kwam, omdat projectontwikkelaars het begonnen aan te bieden om de aankoop van een nieuwbouwwoning betaalbaarder te maken.

Hier stem je op de het Nederlandse Van Dale Woord van het Jaar 2022,

En hier op het Vlaamse Van Dale Woord van het Jaar 2022.