Wat was er eerder: muziek of taal?

Het is een eindeloze discussie. Verschillende onderzoekers hebben verschillende theorieën en hypotheses over wat eerst was: taal of muziek. Vooral onder archeologen is er veel ruzie over. Het wordt ook wel eens vergeleken met de discussie van de kip en het ei. 

We gingen er altijd vanuit dat muziek een bijproduct was van de taal. Steeds meer mensen beginnen daaraan te twijfelen. Waar we het in ieder geval over eens kunnen worden, is dat het een ontzettend lastige vraag is. Muziek en taal lijken in sommige opzichten best veel op elkaar. Vogels bestonden al voor de mens. Hoe weet je of een vogel zingt om te communiceren of gewoon omdat de vogel het leuk vindt? Evolutionair bioloog Sander van Doorn zei tegen Een Vandaag dat je dat moeilijk kan achterhalen. Er zijn wel voorbeelden waarbij dieren muziek produceren omdat ze er plezier aan lijken te hebben volgens hem.

Fysiek bewijs

Taalkundige Jeroen Wiedenhof zei tegen Een Vandaag dat ook in de menselijke hersenen taal en muziek stevig met elkaar verweven zijn. Baby’s maken voor ze kunnen praten al bepaalde geluiden, zoals gehuil en een soort gelach. Is dat muziek of taal? Veel mensen kijken graag naar fysiek bewijs. Het oudste muziekinstrument is een paar jaar geleden in Duitsland gevonden en gaat 40.000 jaar terug. Maar er zijn natuurlijk grottekeningen die al 70.000 jaar teruggaan. Dus als je alleen op fysiek bewijs af zou gaan dan zou je kunnen stellen dat taal er eerder was, maar ja het is natuurlijk niet zo zwart wit. 

Neanderthalers 

Steven Mitten schreef het boek The Singing Neanderthals waarin hij stelt dat er een gemeenschappelijke voorloper is geweest van taal en muziek. De Neanderthalers zouden al groepsgeluiden maken. Geluiden die meer op muziek dan op taal leken. Ook archeoloog Gerrit Dusseldorp zegt tegen Een Vandaag dat hij gelooft dat Neanderthalers al klanken konden maken. Hij zegt namelijk dat uit studies naar het tongbeen en de gehoorgang is gebleken dat onze voorgangers al honderdduizend jaar het vermogen hebben om klanken te maken en te onderscheiden. 

Andere theorieën 

Zo zijn er nog veel meer theorieën. Onder andere over het feit dat kinderen tegenwoordig veel vaardigheden, waaronder taal, leren door middel van zang en dans. Wie zegt dat dit vroeger niet ook al zo was? Eén van de eerste woorden die we zeggen is vaak ‘ma’ en dat lijkt bijna precies op het geluid van neuriën en daarna je mond openen. Toeval of niet? Steven Pinker zegt dat muziek geen biologisch nut heeft om te overleven. Oftewel muziek is dus een luxe en alleen maar bedacht voor het vermaak van de mens en dus ontstaan uit taal. Dat is een andere kant, maar we zullen het definitieve antwoord wellicht nooit weten. 

Bron: De Kennis Van Nu, Vermont Public Radio, Psychology Today, EenVandaag