Wat zijn stopwoorden en hoe kom je ervan af?

Zeg maar, eigenlijk en weet je wel. Het zijn allemaal veelvoorkomende stopwoorden. Het zijn woorden die zowel sprekers als schrijvers te pas en te onpas gebruiken, vaak zonder zich daarvan bewust te zijn. Maar wat zijn stopwoorden precies? En hoe kun je voorkomen dat je teksten vol stopwoorden staan?

Wat is een stopwoord?

Een stopwoord is volgens Boezzt een woord of woordgroep die iemand gebruikt zonder dat het een betekenis toevoegt aan de zin. Een van de meest voorkomende stopwoorden is ‘zeg maar’. Paulien Cornelisse wijdde zelfs een hoofdstuk in haar boek Taal is zeg maar echt mijn ding aan dit stopwoord. Stopwoorden bestaan overigens al lange tijd. Zelfs de Romeinen zouden volgens onderzoeker Van Wageningen stopwoorden hebben gebruikt om een gesprek te beginnen of voor een overgang tussen zinsdelen. Vooral bekend zijn tegenwoordig stopwoorden in gesproken taal, maar sommige stopwoorden komen ook in geschreven taal regelmatig voor.

Waarom gebruiken mensen stopwoorden?

Voor zijn promotieonderzoek onderzocht taalwetenschapper Hans Rutger Bosker waarom mensen stopwoorden gebruiken. De reden hiervoor is volgens hem dat een stopwoord een spreker de kans geeft om na te denken hoe hij de rest van de zin formuleert. Ook is een stopwoord een manier voor iemand om te verbergen dat hij niet uit zijn woorden komt. Daarom staan stopwoorden vaak aan het einde of aan het begin van een zin.

Waarom kunnen stopwoorden irritant zijn?

Een eerste reden is volgens Bosker dat mensen bij een stopwoord verwachten dat er belangrijke informatie aankomt, omdat de spreker hapert. Dit is echter niet altijd het geval. Een tweede reden is dat lezers of luisteraars zich extra kunnen gaan focussen op de stopwoorden als zij deze eenmaal hebben ontdekt. Ook dit kunnen mensen vervelend vinden. Een derde reden is dat stopwoorden een standpunt soms minder krachtig maken en onzekerheid suggeren.

Hoe kun je stopwoorden uit een tekst halen?

De belangrijkste stap om stopwoorden op te sporen, is om eerst een lijst aan te leggen met jouw belangrijkste stopwoorden. Wellicht kun je eens aan iemand anders vragen wat volgens diegene jouw stopwoorden in teksten zijn. Soms kunnen anderen deze namelijk sneller opmerken. Vervolgens kun je bij elke tekst die je schrijft met de zoekfunctie (Ctrl + F) opzoeken hoe vaak de stopwoorden voorkomen. Als je ze erg vaak hebt gebruikt, kun je deze woorden schrappen of eventueel vervangen door een ander woord.

Bronnen

Boezzt
Tekstblog
Future Communication

Als tekstschrijver of communicatieprofessional op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen?

Dan is Tekstblad jouw lijfblad. Want Tekstblad is hét tijdschrift over tekst en communicatie. Van de speeches van Mark Rutte en de nieuwste inzichten in SEO tot de joviale toon waarop bedrijven als Etos en IKEA klanten aanspreken. En het blad wordt gemaakt door communicatiewetenschappers, schrijftrainers en tekstschrijvers. Kortom, onmisbaar voor iedere communicatieprofessional en tekstschrijver.

Eerste jaar meer dan 50% introductiekorting èn een welkomstcadeau bij een abonnement!

Ja, graag!         Geef cadeau