Afbeelding
Magda Ehlers via Pexels
24 taalveranderingen die we in de jaren negentig niet hadden kunnen voorspellen
Door: Eric Tiggeler
1. Dat er geen pannenkoekenbakker meer te vinden is die zich nog opwindt over de inzet van de ooit zo nietsontziend gevoerde tussen-n-oorlog.
2. Dat ‘media’ en ‘data’ ongemerkt enkelvoud zouden worden. Dat nog maar weinig wenkbrauwen in een frons schieten van ‘de data is onderzocht’ en ‘de media gaat helemaal los’.
3. Dat het woord ‘excellentie’ niet meer de aanspreektitel is van een minister, maar een kwaliteitslabel waar onderwijsbeleidsmakers, in weerwil van de praktijk, in hun jacht naar excellente toptalenten onverminderd de mond vol van hebben.
4. Dat de jarennegentigkrachttermen ‘shit’ en ‘rot’ ten onder zouden gaan aan de ongekende opkomst van het taboewoord ‘kut’. Waardoor een gesprekje tussen een discjockey en een brugklasser op de nationale radio de dialoog ‘Kut voor je’, ‘Ja, echt superkut’ kan omvatten.
5. Dat onze toenmalige minister-president veel te somber was met uitspraken als ‘Nederland is nog lang niet af’, en dat een beetje premier zijn land gewoon ‘supergaaf’ noemt.
6. Dat mensen bij ‘B1’ niet meer zouden denken aan een vitamine. Die in varkensvlees zit. En in graan. Waar denken ze dan wel aan? Aan korte zinnen. Heel korte zinnen.
7. Dat we tekst zouden gaan gebruiken als sfeerverhogend element in het interieur, door de houten letters H, O, M, E en/of L, O, V, E op de vensterbank te plaatsen.
8. Dat ook met tekst en plaatjes gedecoreerde mensenhuid mainstream zou worden.
9. Dat het woord ‘sparen’ in zo’n kwaad daglicht zou komen te staan, dat een bank het neologisme ‘vooruitbankieren’ zou introduceren.
10. Dat het woord ‘herinneringen’ niet langer verwijst naar het ongemerkt verzamelde residu van het leven, maar naar een bewust gecreëerd product. Naar de Efteling gaan is ‘herinneringen maken’.
11. Dat de titel ‘strateeg’ niet meer alleen van toepassing is op iemand die veldslagen of verkiezingen wint, maar ook op de marketingprofessional die de AdWords-campagne bepaalt voor een middelgrote speelgoedimporteur.
12. Dat de toepassing van het woord ‘trots’ zo zou worden opgerekt dat ook een televisiepresentator zijn persoonlijke trots kan uitspreken over een quizkandidaat, amateurzanger of iemand met obesitas die hij niet persoonlijk kent, maar die wel de quizfinale, een hoge noot of streefgewicht heeft bereikt.
13. Dat zich ongemerkt de revolutie heeft voltrokken dat zinnen niet meer alleen uit woorden bestaan. 😊 #emoji’s #hashtags
14. Dat er een taalmodecyclus bestaat waardoor het lachwekkend ouderwetse jarenzeventigwoord ‘hip’ decennia later weer hipper dan ooit zou terugkeren.
15. Dat het woord ‘iconisch’ niet alleen meer gebruikt kan worden voor een beeld dat voor onbepaalde tijd op het mondiale netvlies gebrand staat, maar ook als aanprijzing voor het ontwerp van een filterkoffiezetapparaat.
16. Dat postorderbedrijven die iconische filterkoffiezetapparaten gingen versturen in dozen met opschriften als ‘Hallo daar ben ik dan, pak mij uit!’
17. Dat ‘ongemakkelijk’ verder zou gaan dan een kwalificatie voor stoelen die niet lekker zitten, maar een label werd voor alle awkwardness die de sensitieve ziel ontmoet in het strijdperk van leven, liefde en relaties.
18. Dat technologie zo alomtegenwoordig zou zijn dat de laatste drie lettergrepen overbodig werden.
19. Dat voortzettende ontkerkelijking en de opkomst van de uitroep ‘OMG’ elkaar niet hoeven uit te sluiten.
20. Dat de NS (‘Beste reizigers’) en de maatschappij in het algemeen steeds meer oog zou krijgen voor man-vrouwgelijkheid, genderneutrale en inclusieve taal.
21. Dat de nederhop (‘Op die VIP-deck met een bitch en een fles, dat is patsergedrag’) nog wat op die ontwikkeling achter zou blijven lopen.
22. Dat het bij nader inzien zinloos was om de taal van de computer (DIR C:, Shift-F7) te leren, omdat de computer naar menselijke taal zou gaan luisteren.
23. Dat de grens tussen luisterende en afluisterende computers flinterdun zou zijn.
24. Dat je het woord ‘vieren’ niet alleen meer kunt gebruiken voor een verjaardag of vakantie, maar ook voor iets negatiefs. Zodat een meubelfabrikant een tafel met noesten voor 2999 euro kan aanbieden onder het motto ‘wij vieren de imperfectie’.
Over de auteur
Eric Tiggeler is tekstschrijver, ontwikkelt communicatietrainingen voor het Taalcentrum-VU en schrijft taaladviesboeken. Zie ook schrijfgids.nl
Dit artikel verscheen eerder in Tekstblad editie 5/6 2019.