Afbeelding
Waarom ambtenaren nog steeds ambtelijke taal gebruiken
Marije van den Berg, onderzoeker, adviseur voor het lokaal bestuur en auteur van het boek Stop. Stopstrategie voor organisaties, vraagt zich in haar artikel af waarom ambtenaren niet gewoon stoppen met ingewikkelde taal. Hier noemt ze een aantal redenen waarom dat vaak niet gebeurt.
Door Marèse Peters, Tekstbureau Streep
Het is moeilijk om je eigen tekst weg te gooien
Veel teksten worden door een groepje mensen geschreven. Ze schrijven verschillende versies en bespreken die steeds met elkaar. Ze steken dus veel tijd in de tekst. Dan vinden ze het jammer om hun tekst weg te gooien als hij niet begrijpelijk genoeg is.
Duidelijke woorden zijn te hard
Moeilijke woorden moeten soms verbergen dat beleid (nog) niet helemaal duidelijk is. En soms worden vage woorden gebruikt omdat duidelijke woorden te hard zijn. Een voorbeeld: ‘de gemeente zet in op ruimtebesparende vervoermiddelen’ klinkt heel anders dan ‘alle auto’s moeten de stad uit’.
Geen directe beloning als je dingen begrijpelijker maakt
Om duidelijke taal te kunnen schrijven, moet de informatie waarover je schrijft ook duidelijk zijn. Soms betekent dat, dat de organisatie anders moet. Of dat het werk van de organisatie eenvoudiger moet worden. Dat zijn ingewikkelde veranderingen. Het kost dus eerst iets om het simpeler te maken. De beloning komt vaak pas veel later. En meestal niet op de plek waar je de belangrijkste dingen hebt veranderd.
Met taal deel je meer dan alleen zakelijke informatie
Taal zegt iets over wie je bent. Een ambtenaar is trots op zijn kennis. Dat laat hij (of zij) graag zien in zijn teksten. Als je hem vraagt om begrijpelijker te schrijven, kan hij zijn vakkennis minder goed laten zien. Dat moet hij op een andere manier kunnen doen. Maar hoe? Dat moet je als organisatie onderzoeken.
Alleen iemand met invloed kan iets veranderen
Wie beslist dat de organisatie gaat stoppen met moeilijke taal? Dat moet iemand zijn met macht. Bijvoorbeeld de baas van de organisatie. Maar het kan ook iemand van buiten de organisatie zijn, die daarvoor een speciale opdracht krijgt. In elk geval is het belangrijk dat die persoon genoeg invloed heeft. Alleen dan kan er echt iets veranderen.
Wat duidelijke taal is, weet de lezer het beste
Je kunt pas echt goed met iemand praten als je taal gebruikt die de ander begrijpt. Wat duidelijke taal is voor je lezer, weet die lezer zelf het beste. Daarom moet je aan je lezer vragen wat hij nodig heeft. Welke woorden hij wel begrijpt en welke niet. Dat betekent dat je je lezer macht geeft.
Over Marije van den Berg
Marije van den Berg is onderzoeker, adviseur voor het lokaal bestuur en auteur van het boek Stop. Stopstrategie voor organisaties.
Zelf stoppen met ambtelijke taal?
Het bovenstaande artikel is geschreven op (bijna) B1 niveau. In Tekstblad 1 van 2021 schreef Marije van den Berg over het stoppen met ambtelijke taal. Benieuwd?
