Afbeelding
4 kenmerken van een goede metafoor
De persconferenties van Mark Rutte en Hugo de Jonge over de coronamaatregelen staan bol van de metaforen. Soms zijn ze een bron van hilariteit, zoals bij het programma Even tot hier waar alle gebruikte metaforen achter elkaar werden gezet. Toch hebben we metaforen nodig, zegt Tekstblad columnist en taalstrateeg Sarah Gagestein in de podcast Woordwaarde.
Slechte metaforen
Hoewel Sarah niet altijd even fan is van alle metaforen die gebruikt worden tijdens de persconferenties. “We staan op een tweesprong” is daar een voorbeeld van. “Ga het woord tweesprong maar eens Googelen, dan krijg je toch hele andere dingen te zien. Maar natuurlijk is het ook een splitsing in de weg, wat illustreert dat we wat te kiezen hebben en meerdere kanten op kunnen gaan.”
Maar wat is een metafoor precies? Een metafoor is een stijlfiguur waarbij je iets onzichtbaars tastbaar probeert te maken door het te vergelijken met iets wat we kennen. Deze vergelijking is wel impliciet, anders is het simpelweg een vergelijking. Sarah gebruikt een mooi voorbeeld: De economie is doodziek is een metafoor, terwijl De economie is als een doodziek lichaam een vergelijking is. “We hebben metaforen nodig om de complexe wereld te begrijpen. We gebruiken ze zoveel, we hebben het niet eens meer door.” Metaforen kunnen dus handig zijn om een complex en abstract onderwerp – zoals het coronavirus – te begrijpen.
Kenmerken van een goede metafoor
Niet alle metaforen zijn even geslaagd, vooral als er zo veel worden gebruikt. Wat maakt dan een goede metafoor? We zetten 4 kenmerken op een rij.
1. Het is origineel
Veel metaforen die clichés bevatten zien we vaak niet eens meer als metaforen, maar slechts als clichés. Hoewel sommige mensen het prima vinden als je zegt tijd is geld, zullen andere mensen met hun ogen rollen.
2. Het moet kloppen
Wanneer je op zoek gaat naar originaliteit, moet je voor ogen houden dat de metafoor klopt met wat je wil vertellen. “Het is als een marathon van korte sprints”, zal minder gewaardeerd worden. Een marathon is lange afstandsrennen, niet meerdere sprints. Je verliest de luisteraar afgeleid wordt door deze metafoor. “Het is als een marathon die je steeds weer opnieuw moet lopen” is dan wellicht beter geslaagd.
3. Maak de metafoor niet geforceerd
Als een metafoor geforceerd is, dan vindt de luisteraar het eerder grappig of moet er hard over nagedacht worden.
4. De metafoor moet meteen begrepen worden
Dat nadenken wil je dus voorkomen! Schets een beeld, wees creatief, maar hou het simpel.
Als tekstschrijver of communicatieprofessional op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen?
Dan is Tekstblad jouw lijfblad. Want Tekstblad is hét tijdschrift over tekst en communicatie. Van de speeches van Mark Rutte en de nieuwste inzichten in SEO tot de joviale toon waarop bedrijven als Etos en IKEA klanten aanspreken. En het blad wordt gemaakt door communicatiewetenschappers, schrijftrainers en tekstschrijvers. Kortom, onmisbaar voor iedere communicatieprofessional en tekstschrijver.
Eerste jaar meer dan 50% introductiekorting èn een welkomstcadeau bij een abonnement!
