Is er een effect van perspectief en transportatie bij narratieven?

Eerder onderzoek heeft laten zien dat een narratief in een persuasieve tekst mensen kan meeslepen in het verhaal. Dit wordt ook wel transportatie genoemd. Er is echter nog weinig bekend over wat er aan die transportatie ten grondslag ligt. Daarom deed masterstudente Evelien Beeren daar voor haar scriptie onderzoek naar.

Transportatie, identificatie en overtuigingskracht

Uit eerder onderzoek is gebleken dat lezers eerder overtuigd raken van de standpunten of argumenten, als ze zich identificeren met het hoofdpersonage in een narratief fragment. Beeren was benieuwd wat de rol van transportatie en identificatie is in de overtuigingskracht van narratieven. Om precies te zijn, onderzocht ze in hoeverre het verstoren van de transportatie invloed heeft op de identificatie van de lezer met de hoofdpersoon en de overtuigingskracht van een narratief. Ook keek ze naar de rol van het perspectief (ik-perspectief of zij-perspectief).

Het onderzoek

Voor haar onderzoek stelde Beeren drie versies van dezelfde tekst over nierdonatie op: een tekst vanuit ik-perspectief met interviewvragen erbij, een tekst vanuit ik-perspectief zonder interviewvragen en een tekst met zij-perspectief zonder interviewvragen. Het doel was om de interviewvragen als vervelend te laten overkomen en op die manier de transportatie te verstoren. De proefpersonen vulden een online enquête in na het lezen van een van de drie teksten. In de teksten stond de hoofdpersoon steeds positief tegenover nierdonatie, wat dus overtuigend zou moeten werken.

Conclusie

Het effect dat Beeren dacht te vinden, heeft zij niet gevonden in het onderzoek. Bij alle drie de teksten was er sprake van een gelijke mate van identificatie met de hoofdpersoon. Er is verder geen effect gevonden van de mate van transportatie op de mate van identificatie met de hoofdpersoon en op de overtuigingskracht van de tekst. Ook bleek dat het ik-perspectief een tekst niet overtuigender maakte dan het zij-perspectief. De keuze voor een van beide perspectieven had geen invloed op de attitude van lezers ten opzichte van nierdonatie. Beeren redeneert zelf dat dit zou kunnen komen doordat nierdonatie voor de lezers op dit moment niet relevant is in hun leven. Wellicht is een narratief over dit onderwerp wel effectief wanneer mensen daadwerkelijk overwegen om een nier te doneren.

Bron

Evelien Beeren schreef haar scriptie De rol van transportatie en identificatie binnen narratieven op de overtuigingskracht van een tekst over nierdonatie voor de master Communicatie en Beïnvloeding aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.