Framing

“Als je stopt met roken, verminder je de kans op longkanker.” of “Als je niet stopt met roken, verhoog je de kans op longkanker.” Het is een klein formuleringsverschil, maar het zou zomaar eens effect kunnen hebben op de intentie van rokers om te stoppen. Loek Verbaarschot onderzocht voor zijn masterscriptie het effect van deze verschillende frames voor waarschuwingsteksten.

Gedragswetenschappers, campagnemakers, opvoeddeskundigen, verandermanagers, energetisch werkers, framers, taalonderzoekers, politiek adviseurs: vanuit veel verschillende disciplines klinkt de oproep om de aandacht te richten op gewenste gebeurtenissen. Wie zich afzet tegen niet-gewenste gebeurtenissen, bereikt weinig. Of erger: roept ze juist over zich af. Hoe werkt dat?

Andreas Schuck (UvA, Communicatiewetenschappen) gaat mediacontent bestuderen op het gebied van belangrijke politieke onderwerpen (immigratie, economie, nationale veiligheid etc.) gedurende vier weken voorafgaand aan de Duitse verkiezingen in 2013.

Trekken retorische formuleringen en frames in een toespraak directe aandacht? En heeft dat gevolgen voor waardering en herinnering van die toespraak? Amber Boeynaems onderzocht dit voor haar Masterscriptie Journalistiek aan de VU in Amsterdam. Uit het onderzoek blijkt, dat retorische middelen uitsluitend effectieve aandachttrekkers zijn in een positief geframede toespraak. Framing is de ‘bril’ waarmee naar het onderwerp wordt gekeken en behelst de manier waarop nieuws wordt gepresenteerd.

NRC publiceert vandaag vier ingezonden brieven. Eén schrijver looft het betoog van Jan Kuitenbrouwer (zie Nieuws van 3 augustus) zonder voorbehoud, twee wijzen zijn betoog af en één geeft eerst een compliment alvorens haar kritiek te geven.

"Juist de vaagtaal van linkse politici leidde tot de opkomst van populisme. Neem een voorbeeld aan de taal van Wilders", stelt Jan Kuitenbrouwer in NRC Handelsblad van 3 augustus 2011. Politieke taal bevat per definitie metaforen van strijd; haatzaaien is zelfs 'de kern van het politieke bedrijf', volgens een citaat van de politicoloog Meindert Fennema, en het verbod op haatzaaien is 'in een onbewaakt moment' in de Nederlandse wet terecht gekomen.

Journalisten en spindoctors, en eigenlijk alle communicatieprofessionals, zijn zeer gespitst op het kiezen van het juiste frame om een boodschap over te brengen. Politici beraden zich zorgvuldig op het framen van hun politieke thema’s. Tegelijkertijd denken politici en hun speechwriters na over de stijlmiddelen die ze gebruiken in toespraken of debatten. Houdt de keuze voor een frame verband met het gebruik van bepaalde stijlmiddelen?